Seweryn Smarzewski

Seweryn Smarzewski
Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1818 ; Myślatycze
Data i miejsce śmierci	16 marca 1888 ; Wiedeń
	poseł na Sejm Ustawodawczy (1848)
Okres	od 10 lipca 1848; do 7 marca 1849
Przynależność polityczna	„Stowarzyszenie” – polscy demokraci
	poseł na Sejm Krajowy (Galicja); kadencja I, II, III, IV, V
Okres	od 15 kwietnia 1861; do 16 marca 1888
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Demokratyczne
Następca	Włodzimierz Kozłowski
	poseł do austriackiej Rady Państwa; kadencja IV, V, VI, VII
Okres	od 17 grudnia 1872; do 16 marca 1888
Przynależność polityczna	Koło Polskie – Polskie Stronnictwo Demokratyczne
Następca	Włodzimierz Kozłowski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Seweryn Smarzewski
	Seweryn Walenty Konstanty Smarzewski
	; herb Zagłoba
Rodzina	Smarzewscy
Ojciec	Marcin Smarzewski (1788-1866)
Matka	Eufemia z Kraińskich
Żona	Józefa z Drzewieckich
Dzieci	Tadeusz (1857-1938), Aniela, Stefania, Maria, Zofia

Seweryn Walenty Konstanty Smarzewski herbu Zagłoba (ur. 18 lutego 1818 w Myślatyczach, zm. 16 marca 1888 w Wiedniu) – ziemianin, polityk demokratyczny poseł na Sejm Ustawodawczy w Kromieryżu, do Sejmu Krajowego Galicji i austriackiej Rady Państwa w Wiedniu,

Życiorys

Ukończył gimnazjum we Lwowie, a następnie studiował prawo na uniwersytecie we Lwowie, oraz mechanikę na Politechnice Wiedeńskiej (1836-1837). Studiów nie ukończył^[1]^[2]^[3]. W latach 1839–1840 odbył podróż po Francji i Anglii^[1].

Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Już w marcu 1848 przeprowadził uwłaszczenie chłopów w dzierżawionych od ojca dobrach w powiecie mościskim. Był wiceprzewodniczącym Centralnej Rady Narodowej we Lwowie, gdzie należał do grona liberalnych demokratów skupionych wokół Wiktora Heltmana^[1]. Poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Wiedniu i Kromieryżu (10 lipca 1848 – 7 marca 1849), wybrany w galicyjskim okręgu wyborczym Rohatyn^[4]^[5]. Współorganizator Gwardii Narodowej w Przemyślu^[3]. W parlamencie był przewodniczącym „Stowarzyszenia” skupiającego demokratycznych posłów polskich^[6]^[3]. 15 grudnia 1848 ogłosił w odezwie swoje ówczesne kredo polityczne. Stwierdzał w niej że «Posłowie polscy pragną Austrii takiej, której związek i podstawę stanowiłaby dobra wola narodów swobodnych, składających państw» oraz sprzeciwił się stosowaniu siły przeciwko powstaniu węgierskiemu^[1].

Po rozwiązaniu parlamentu powrócił do kraju i zarządzał majątkami ojca w powiecie mościskim. Prowadził wspólne interesy z Adamem Sapiehą, m.in. od 1860 dziennik "Głos" we Lwowie, a w 1867 zawiązał a nim spółkę budowy kolei na linii Lwów-Brody z odnogą do Złoczowa, która jednak szybko upadła. Poniósł wówczas znaczne straty. Był także współudziałowcem fabryki papieru w Czerlanach, która upadła w 1880^[1],

Ziemianin, od 1864 właściciel dóbr Hankowice, Myślatycze i Tułkowice. Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, jego wiceprezes (25 czerwca 1861 – 18 maja 1862) oraz prezes (24 czerwca 1870 – 20 czerwca 1873)^[7]^[8]. W latach 1861–1865 i 1869-1870 był członkiem Rady Powiatu i prezesem Wydziału Powiatowego w Mościskach^[2].

Od 1861 działacz Polskiego Stronnictwa Demokratycznego. Poseł na galicyjski Sejm Krajowy I-V kadencji, wybierany w I kurii (wielkiej własności), z okręgu wyborczego Przemyśl^[9]. Mandat poselski pełnił w latach 1861-1888 przez 5 kadencji aż do śmierci^[10]. Przez osiemnaście lat był członkiem od 1884 prezesem komisji budżetowej, a od roku 1880 był generalnym referentem budżetu krajowego w Sejmie. W latach 1861–1865 departamentem spraw gminnych w Wydziale Krajowym, prowadził także referat spraw gminnych w Sejmie. W 1872 na jego wniosek Sejm uchwalił bezpłatną naukę w szkołach ludowych^[1].

Poseł do austriackiej Rady Państwa kadencji IV (17 grudnia 1872 – 21 kwietnia 1873), V (5 listopada 1873 – 22 maja 1879), VI (7 października 1879 – 23 kwietnia 1885) i VII (22 września 1885 – 16 marca 1888), wybieranym z kurii I (wielkiej własności) w okręgu wyborczym nr 10 (Jaworów-Mościska-Cieszanów). Ze względu na początkowy krytyczny stosunek do udziału Polaków w austriackim parlamencie nie przyjął wyboru do Rady Państwa dokonanego 15 września z okręgu rzeszowskiego. Po zmianie zdania przyjął mandat w wyborach uzupełniających po rezygnacji Juliana Kłaczki. Po jego śmierci mandat objął Włodzimierz Kozłowski^[11]. W parlamencie należał do frakcji posłów demokratycznych Koła Polskiego w Wiedniu^[2]^[3].

Pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu (Wiener Zentralfriedhof). Pomnik na jego grobie postawili koledzy parlamentarni^[1] ale nie zachował się do naszych czasów.

Rodzina i życie prywatne

Urodził się w zamożnej ziemiańskiej rodzinie. Był synem uczestnika wojen napoleońskich i powstańca listopadowego Marcina (1788-1866) i Eufemii z Kraińskich (1800-1869). W 1855 poślubił Józefę z Drzewieckich, z którą miał syna Tadeusza (1857-1938) i cztery córki: Anielę, Stefanię, Marię i Zofię^[1]^[12]^[13].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Józef Buszko, Smarzewski Seweryn Walenty Konstanty (1818-1888), Polski Słownik Biograficzny, t. 39, Warszawa-Kraków 1999-2000, s. 189-191
↑ ^a ^b ^c Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Smarzewski, Seweryn Ritter von – Parlamentarier 1848-1918 online [5.12.2019]
↑ ^a ^b ^c ^d H. Binder, Ch. Mentschl, Smarzewski, Seweryn von (1818-1888), Politiker und Gutsbesitzer, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 12 (Lfg. 58, 2005), S. 364f.
↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918, Warszawa 1996, s. 348.
↑ Spis szczegółowy Deputowanych Galicji na sejm walny do Wiednia, "Jutrzenka" nr 74 z 28 czerwca 1848, s. 304
↑ Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 27
↑ Tadeusz Łopuszański, Pamiętnik c. k. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego 1845-1894, Lwów 1894, s. 84
↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861, s. 401; 1862, s. 413; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 567; 1871, s. 502; 1872, s. 500; 1873, s. 516.
↑ Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież wielkiego xięstwa Krakowskiego 1863, Lwów 1863
↑ Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: 1993, s. 158
↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim ..., s. 364, 368, 371, 377, 381, 390.
↑ Jerzy Sewer hr. Dunin Borkowski, Rocznik Szlachty Polskiej, Lwów, 1883
↑ Seweryn Smarzewski h. Zagłoba – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [5.12.2019]

Bibliografia

Józef Buszko, Smarzewski Seweryn Walenty Konstanty (1818-1888), Polski Słownik Biograficzny, t. 39, Warszawa-Kraków 1999-2000, s. 189-191
H. Binder, Ch. Mentschl, Smarzewski, Seweryn von (1818-1888), Politiker und Gutsbesitzer, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 12 (Lfg. 58, 2005), S. 364f. ÖBL – wersja elektroniczna

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Józef Buszko, Smarzewski Seweryn Walenty Konstanty (1818-1888), Polski Słownik Biograficzny, t. 39, Warszawa-Kraków 1999-2000, s. 189-191

[:1-2] Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Smarzewski, Seweryn Ritter von – Parlamentarier 1848-1918 online [5.12.2019]

[:2-3] H. Binder, Ch. Mentschl, Smarzewski, Seweryn von (1818-1888), Politiker und Gutsbesitzer, Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 12 (Lfg. 58, 2005), S. 364f.

[4] Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918, Warszawa 1996, s. 348.

[5] Spis szczegółowy Deputowanych Galicji na sejm walny do Wiednia, "Jutrzenka" nr 74 z 28 czerwca 1848, s. 304

[6] Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 27

[:02-7] Tadeusz Łopuszański, Pamiętnik c. k. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego 1845-1894, Lwów 1894, s. 84

[8] Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861, s. 401; 1862, s. 413; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 567; 1871, s. 502; 1872, s. 500; 1873, s. 516.

[9] Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież wielkiego xięstwa Krakowskiego 1863, Lwów 1863

[10] Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: 1993, s. 158

[11] Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim ..., s. 364, 368, 371, 377, 381, 390.

[12] Jerzy Sewer hr. Dunin Borkowski, Rocznik Szlachty Polskiej, Lwów, 1883

[13] Seweryn Smarzewski h. Zagłoba – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [5.12.2019]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]